Tết Nguyên đán không chỉ là dịp sum họp, quây quần bên gia đình mà còn là thời điểm thiêng li.êng để con cháu bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên qua các nghi lễ truyền thống. Một trong những nghi lễ quan trọng diễn ra sau Tết là lễ hóa vàng – hay còn gọi là lễ tiễn ông bà về cõi âm.Vậy lễ hóa vàng là gì, chuẩn bị ra sao, đọc văn khấn như thế nào cho đúng phong tục? Bài viết dưới đây của văn khấn sẽ giúp bạn hiểu rõ từng bước trong lễ hóa vàng để đón một năm mới trọn vẹn và bình an.

Ý nghĩa của lễ hóa vàng trong văn hóa người Việt

Lễ hóa vàng (còn gọi là lễ tiễn ông bà tổ tiên sau Tết) là một phong tục lâu đời trong văn hóa tâm linh của người Việt. Sau khi rước ông bà về ăn Tết vào chiều 30 Tết, đến mùng 3, mùng 5 hoặc mùng 7 Tết, tùy theo từng vùng miền và hoàn cảnh gia đình, con cháu sẽ thực hiện nghi thức hóa vàng mã, lễ tạ gia tiên, tiễn đưa tổ tiên trở về cõi âm.

Theo quan niệm dân gian, “trần sao âm vậy” – người sống cần gì, thì người đã khuất cũng cần những điều tương tự trong thế giới bên kia. Vì vậy, việc đốt vàng mã là hành động gửi gắm đồ dùng, tiền bạc, lễ vật cho ông bà tổ tiên, cầu mong các ngài phù hộ độ trì, ban tài lộc và bình an cho con cháu trong năm mới.

Nguồn gốc của tục hóa vàng

Tục đốt vàng mã được cho là bắt nguồn từ Trung Hoa. Theo truyền thuyết, vợ chồng Thái Mạc và Tuệ Nương vì không bán được giấy nên giả chết để bày mẹo tiêu thụ giấy bằng cách đốt cho “người âm tiêu dùng”. Câu chuyện lan truyền rộng rãi và từ đó, tập tục đốt giấy thành tiền âm phủ được duy trì tới ngày nay.

Tuy mang màu sắc tín ngưỡng dân gian, tục hóa vàng đã trở thành một phần văn hóa tâm linh không thể thiếu trong mỗi dịp Tết của người Việt.

Cách chuẩn bị lễ hóa vàng cuối Tết

Để lễ hóa vàng diễn ra trọn vẹn, cần chuẩn bị chu đáo cả về vật phẩm lẫn tâm linh. Dưới đây là những bước bạn cần làm:

Chuẩn bị lễ vật

Tùy vào điều kiện gia đình, mâm cúng hóa vàng có thể đơn giản hoặc đầy đủ, thường gồm:

• Hương, đèn (nến)
• Vàng mã: tiền âm phủ, giấy vàng bạc, quần áo, giày dép, nhà cửa, xe cộ (bằng giấy)
• Trầu cau, rượu trắng, nước sạch
• Bánh kẹo, trái cây, bánh chưng, bánh tét còn lại từ Tết
• Cây mía (làm “gậy” cho ông bà mang đồ về âm phủ)
• Lễ mặn (tùy chọn): xôi, gà luộc, nem, giò chả…

Bày lễ và khấn

• Đặt bàn lễ tại bàn thờ gia tiên hoặc trước nhà (nếu đốt vàng mã ngoài trời).
• Thắp 3 hoặc 5 nén hương, mời tổ tiên, gia thần về nhận lễ tạ.
• Đọc văn khấn hóa vàng (xem phần bên dưới).
• Sau khi hương cháy hết 2/3, gia chủ mang vàng mã đi hóa (đốt).

Khi hóa vàng

• Hóa vàng của thần linh trước, tổ tiên sau.
• Khi đốt, gia chủ có thể vái lạy 3 lần, đổ rượu hoặc nước vào tro sau khi hóa xong.
• Hơ cây mía trên ngọn lửa để “gửi gậy” cho ông bà.

Văn khấn lễ hóa vàng (bài cúng tiễn ông bà sau Tết)

Dưới đây là bài văn khấn hóa vàng phổ biến, bạn có thể sử dụng:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Con kính lạy Tổ tiên nội ngoại họ…

Hôm nay, ngày mồng… tháng Giêng năm…
Tín chủ (chúng) con là: [Họ tên, địa chỉ].

Nhân dịp xuân mới, con cháu dâng nén tâm hương, lễ bạc cúng dâng, kính mời chư vị tổ tiên, ông bà nội ngoại, các cụ cao tằng tổ khảo, tổ tỷ… về thụ hưởng lễ vật.
Nay lễ tiết đã mãn, con cháu xin kính cáo lễ tạ, hóa vàng mã, tiễn đưa các vị trở về cõi giới an lành, phù hộ độ trì cho gia đình chúng con: mạnh khỏe – bình an – tấn tài – tấn lộc – vạn sự hanh thông.

Kính mong chư vị chứng giám lòng thành.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Nên hóa vàng ngày nào trong Tết?

Theo phong tục, từ mùng 3 đến mùng 10 Tết là thời điểm phù hợp để hóa vàng. Trong đó:

Xem thêm: Văn khấn trước khi lau dọn bàn thờ chuẩn phong tục

Xem thêm: Văn khấn sửa mộ, khởi công xây mộ theo chuẩn phong thủy

• Mùng 3: thường là ngày hóa vàng phổ biến, nhất là miền Bắc.
• Mùng 4, 5: nhiều gia đình vẫn để ông bà “ăn Tết trọn vẹn” rồi mới tiễn.
• Mùng 7: kết thúc kỳ nghỉ, nhiều người chọn ngày khai hạ (khai xuân) để hóa vàng, bắt đầu công việc đầu năm.

Lễ hóa vàng cuối Tết không chỉ là một nghi lễ tâm linh mang ý nghĩa tiễn đưa tổ tiên về cõi âm, mà còn thể hiện lòng hiếu kính, đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của người Việt. Dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, điều quan trọng nhất là sự thành tâm của gia chủ trong cách chuẩn bị, dâng lễ và cầu nguyện.