Năm cũ qua đi, năm mới lại tới, người Việt từ xưa luôn có truyền thống bày biện mâm cơm cúng lễ tổ tiên, thần linh để tổng kết năm cũ. Thông thường việc cúng Tất niên được tiến hành vào chiều 30 tết hoặc sớm hơn một vài ngày. Việc chuẩn bị văn khấn lễ cúng tất niên cũng là một trong số những việc mà gia chủ cần chuẩn bị để lễ cúng được diễn ra chuẩn phong tục. 

Ý nghĩa của cúng Tất niên

Tất niên là gì

Tất niên là lễ cúng cuối năm, thường được tổ chức vào chiều 30 Tết (hoặc ngày 29 nếu năm thiếu), nhằm kết thúc năm cũ và chuẩn bị đón năm mới. Đây là dịp để các thành viên trong gia đình sum họp, cùng nhau bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên, thần linh và chia sẻ những ước vọng cho năm mới.

Ý nghĩa của lễ cúng Tất niên

Biểu tượng của sự đoàn viên, sum họp

Mâm cơm Tất niên không chỉ là nghi thức cúng lễ mà còn là dịp gắn kết tình cảm gia đình, là thời điểm mọi người cùng ngồi lại bên nhau sau một năm làm việc vất vả.

Gửi gắm lòng biết ơn tổ tiên, thần linh

Lễ Tất niên thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, ghi nhớ công ơn ông bà tổ tiên và cầu mong các đấng linh thiêng phù hộ cho gia đình trong năm tới.

Cách sắm lễ và chuẩn bị mâm cúng Tất niên

Tùy theo điều kiện kinh tế và phong tục địa phương, mâm cúng Tất niên có thể linh hoạt. Tuy nhiên, theo phong thủy truyền thống, một mâm cúng đầy đủ thường bao gồm:

Đồ lễ cơ bản

• Mâm ngũ quả
• Hương hoa, đèn nến, trầu cau, rượu, trà
• Giấy tiền vàng mã
• Bánh chưng hoặc bánh tét

Mâm cỗ Tất niên

• Cỗ mặn: thường có gà luộc, giò chả, xôi, canh măng, nem rán, thịt kho tàu…
• Cỗ chay: nếu gia chủ theo đạo hoặc muốn làm lễ thanh tịnh.

Lưu ý: Mâm cơm không cần quá cầu kỳ, quan trọng nhất là sự chỉn chu, trang nghiêm và lòng thành kính của gia chủ.

Thời điểm cúng Tất niên

Thông thường, lễ cúng Tất niên được thực hiện vào chiều hoặc tối 30 Tết, sau khi dọn dẹp nhà cửa và trang trí ban thờ. Một số gia đình có thể cúng sớm hơn vào ngày 28–29 Tết nếu bận rộn hoặc đi xa.

Bài văn khấn cúng lễ Tất Niên cuối năm hoàn chỉnh

Nam Mô A Di Đà Phật!

Nam Mô A Di Đà Phật!

Nam Mô A Di Đà Phật!

– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

– Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.

– Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

– Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.

– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.

– Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ …………….. (1)

Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm …………..(2)

Tín chủ (chúng) con là:……………………………………………………………………….

Ngụ tại:…………………………………………………………………………………………..

Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.

Hôm nay là ngày 30 tết chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến tổ tiên, truy niệm chư linh. Theo như thường lệ tuệ trừ cáo tế cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật phù hộ cho toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng luôn luôn mạnh khoẻ, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hoà thuận.

Nam Mô A-di-đà Phật (cúi lạy)

Nam Mô A-di-đà Phật (cúi lạy)

Nam Mô A-di-đà Phật (cúi lạy)

Xem thêm: Văn khấn trước khi lau dọn bàn thờ chuẩn phong tục

Xem thêm: Văn khấn Chầu Chín Cửu tỉnh chuẩn văn hóa đạo Mẫu Việt Nam

Một số lưu ý khi thực hiện văn khấn cúng lễ tất niên

• Dọn dẹp sạch sẽ bàn thờ và nhà cửa trước khi cúng.
• Không cần mâm cao cỗ đầy, chỉ cần lễ vật tươm tất, thành tâm.
• Tránh sát giờ giao thừa mới cúng vì dễ bị trùng lễ cúng Giao thừa.

Lễ cúng Tất niên cuối năm là nét văn hóa truyền thống mang đậm tính nhân văn và tinh thần hiếu đạo của người Việt. Dù cuộc sống hiện đại có nhiều thay đổi, nhưng việc chuẩn bị mâm lễ chu đáo và đọc văn khấn Tất niên đúng chuẩn sẽ giúp bạn giữ gìn giá trị tâm linh và tạo nền tảng tốt đẹp để đón một năm mới trọn vẹn.